มูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม (ENLAWTHAI Foundation)

มูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม (ENLAWTHAI Foundation)

มูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม แรกเริ่ม คือ โครงการนิติธรรมสิ่งแวดล้อม ถือกำเนิดขึ้นจากการประชุมร่วมกันขององค์กรพัฒนาเอกชน ซึ่งผสมผสานระหว่าง สิ่งแวดล้อม, ด้านพลังงาน, ด้านสิทธิมนุษยชน, ด้านการพัฒนาจากหลากหลายองค์กร มุ่งเน้นนโยบายไปในเรื่องของการพัฒนาภาคอุตสาหกรรม และอุตสาหกรรมการเกษตร เริ่มตั้งแต่แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 1 จวบจนถึงฉบับปัจจุบัน ได้ก่อให้เกิดผลกระทบโดยตรงจากนโยบายที่ผ่านมา คือ ปัญหามลพิษจากภาคอุตสาหกรรม ซึ่งส่งผลกระทบทั้งในเรื่องของสิ่งแวดล้อม , สุขภาพของ ประชาชนในชุมชนทั้งทางตรงและทางอ้อม อีกทั้งโครงการพัฒนาจำนวนมากก็เกิดขึ้นพร้อมดำเนินไปอย่างปราศจากการมีส่วนร่วมของภาคประชาชน มีหลายโครงการสร้างผลกระทบล่วงละเมิดต่อสิทธิของประชาชนโดยตรง ซึ่งก่อให้เกิดปัญหามาก โดยกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของประเทศไทย ยังไม่อาจป้องกันปัญหา มิอาจช่วยเยียวยาผลกระทบจากผลแห่งการพัฒนานี้ได้ เนื่องจากขาดการบังคับใช้กฎหมายที่มีประสิทธิภาพอย่างจริงจังแล้ว ตัวบทกฎหมายที่ออกมานานแล้ว ไม่อาจทันต่อสถานการณ์ปัญหาสิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลง ก็ยังเป็นอีกเรื่องอันทำให้ปัญหาสิ่งแวดล้อมเกิดความซับซ้อนมากขึ้น จนนำไปสู่ความรุนแรงอย่างเรื้อรังมากขึ้นด้วย อีกทั้งประเทศไทยก็ยังคงขาดองค์กร ซึ่งมีความรู้ความเชี่ยวชาญทางด้านกฎหมายสิ่งแวดล้อม ซึ่งจะมาเป็นผู้เร่งการผลักดัน ให้เกิดการแก้ไขระบบกฎหมายดังที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน

ด้วยเหตุนี้กลุ่มองค์กรพัฒนาเอกชนที่กล่าวมาในข้างต้น จึงมีความเห็นตรงกันว่า ควรมีการก่อตั้งองค์กรด้านกฎหมายสิ่งแวดล้อมขึ้นมา เพื่อเข้ามาทำหน้าที่สนับสนุนรณรงค์ให้เกิดการแก้ไขปัญหาจุดด้อยของ ระบบกฎหมายไทยในปัจจุบัน ส่งผลให้ โครงการนิติธรรมสิ่งแวดล้อม (Environmental Litigation and Advocacy for the Wants) หรือ EnLAW จัดตั้งขึ้นมาในปี พ.ศ. 2544 โดยมีภารกิจสำคัญ คือมุ่งตรวจสอบพร้อมสนับสนุนให้เกิดการบังคับใช้กฎหมายตามที่เป็นอยู่ ช่วยส่งเสริมการผลักดันให้เกิดการพัฒนาปรับปรุงกฎหมายให้ทันสมัย เพื่อคุ้มครองการใช้สิทธิของประชาชนทางด้านสิ่งแวดล้อม ให้เป็นไปตามหลักการของการพัฒนาสังคมอย่างยั่งยืน โดยต่อมาโครงการนิติธรรมสิ่งแวดล้อม ได้รับการจดทะเบียนให้เป็นมูลนิธิ ภายใต้ชื่อว่า มูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม ในปี 2556 ถึงชื่อจะเปลี่ยนไปแต่ก็ยังคงเจตนารมณ์เดินตามภารกิจเดิม

ยกตัวอย่างผลงานของมูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อมในอดีต

มีการจัดอบรมกฎหมายให้แก่ประชาชนรวมทั้งชุมชน ซึ่งได้รับผลกระทบปัญหาทางด้านสุขภาพและสิ่งแวดล้อม , ให้คำปรึกษาทางด้านกฎหมาย ซึ่งเป็นการทำงานโดยผสานพลังเข้ากับกับองค์กรประชาชน , องค์กรพัฒนาเอกชน รวมทั้งสถาบันการศึกษา ตัวอย่างพื้นที่อันดำเนินงานมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2544 จวบจนถึงปัจจุบัน เช่น

• โครงการเหมืองแร่โปแตชภาคอีสาน
• การปนเปื้อนของสารแคดเมียม อ.แม่สอด จ.ตาก
• ผลกระทบจากการทำเหมืองหิน จ.แม่ฮ่องสอน

โครงการท่อส่งก๊าซ,โรงแยกก๊าซธรรมชาติไทย-มาเลเซีย เป็นต้น